Oświetlenie hali przemysłowej: kompendium wiedzy

Oświetlenie hali to element, który ma większy wpływ na efektywną eksploatację obiektu niż mogłoby się w pierwszej chwili wydawać. Od parametrów źródeł światła – jego natężenia, barwy, rozproszenia – zależą komfort oraz bezpieczeństwo pracowników, a docelowo również płynność działania firmy.

Oświetlenie hali przemysłowej

Każdy rodzaj hali przemysłowej wymagał będzie odmiennego spojrzenia na kwestię oświetlenia. Inaczej będzie oświetlona hala magazynowa, zwłaszcza wysokiego składowania, hala logistyczna z pracą w ciągłym ruchu, a jeszcze inaczej hala produkcyjna, z wieloma stacjonarnymi miejscami pracy. To, co łączy te miejsca, to człowiek i jego potrzeby.

Oświetlenie hali produkcyjnej

Jest to szczególnie widoczne w przypadku oświetlenia tych hal produkcyjnych, na terenie których pracują duże zespoły ludzi. Zaniedbania w tym zakresie wpływają negatywnie na bezpieczeństwo ich pracy, a pośrednio na wydajność,. Kluczowym aspektem jest więc codzienny komfort i bezpieczeństwo zespołu. Nieprawidłowo dobrane oświetlenie (oślepiające, odbijające się od płaskich powierzchni, o nieodpowiedniej barwie czy natężeniu) przekłada się więc pośrednio na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Wymagania dotyczące oświetlenia hali produkcyjnej

Lista wymagań stawianych projektantom jest sprecyzowana w przepisach prawa. Normą, która reguluje te kwestie, jest PN-EN 12464-1:2011 (wcześniej PN-EN 12464-1:2004). Najważniejszymi informacjami, które w niej zawarto, są te dotyczące natężenia oświetlenia w obiektach takich jak hale przemysłowe (parametr ten mierzony jest w luksach).

Oprócz natężenia, istotna jest również barwa światła oraz rodzaj jego rozproszenia. Oświetlenie miejsc, w których przebywają ludzie, nie powinno bowiem działać niekorzystnie na wzrok.

Oświetlenie hali magazynowej

W tym przypadku od oświetlenia zależy nie tylko komfort i bezpieczeństwo pracowników, lecz także jakość świadczonych usług. Niewystarczający poziom natężenia światła może być przyczyną nawet tak prozaicznych problemów, jak pomyłki osób uczestniczących w procesie wysyłania towarów.

Natężenie światła w obiektach logistycznych nie powinno zatem spadać poniżej 100-200 luksów, a w miejscach, w których wymagane jest odczytywanie informacji z etykiet czy też pakowanie przesyłek, poziom ten powinien osiągać 300 luksów.

Szczególnym wyzwaniem dla projektanta jest zadbanie o oświetlenie hal wysokiego składowania, ponieważ wąskie przejścia i wysokie regały stanowią przeszkody dla światła naturalnego.

Oświetlenie hali przemysłowej – światło sztuczne i naturalne

Kwestię zgodnego z przepisami oświetlenia hali przemysłowej rozwiązują dwa typy źródeł światła: naturalne oraz sztuczne.

Oświetlenie naturalne

Jeśli pobyt pracowników w hali jest dłuższy niż 4 godziny dziennie, obiekt taki powinien być doświetlany światłem naturalnym za pomocą pasm okiennych lub świetlików dachowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, stosunek łącznej powierzchni okien i świetlików do powierzchni podłogi powinien wynosić 1:8.

Oświetlenie sztuczne

Rozwiązaniem, które coraz częściej pojawia się w halach przemysłowych, są lampy LED, na przykład w formie ciągów świetlnych np. między regałami, lub lamp typu High-Bay, które emitują szeroki snop światła.

Technologia LED w hali przemysłowej

Oświetlenie LED to dziś niemalże standard w wielu branżach. Wybierane jest ono z co najmniej dwóch powodów. Pierwszym jest żywotność (czas bezawaryjnego działania), drugim – niebagatelne oszczędności w zakresie zużycia energii. Nie bez znaczenia jest także różnorodność rozwiązań technicznych oraz form tego typu oświetlenia.

Zastosowanie nowoczesnej technologii LED pozwala na zmniejszenie mocy zainstalowanej urządzenia oświetleniowego. Porównując tradycyjne oprawy typu High Bay z lampami metalohalogenkowymi do ich odpowiedników z lampami LED, moc ta może zostać zredukowana nawet o 50%. W przypadku opraw hermetycznych obniżenie mocy może wynieść do 55%, jeśli wymienimy tradycyjne oprawy ze świetlówkami na tuby LED. Dzięki temu, przy zachowaniu takich samych parametrów oświetlenia, znacznie ograniczamy zużycie energii elektrycznej. Ma to bezpośredni wpływ na zmniejszenie kosztów codziennej eksploatacji oświetlenia.

Oświetleniem LED jako standard

W porównaniu do tradycyjnych lamp wyładowczych, nowoczesna technologia LED wygrywa również na innych polach. Po pierwsze, oświetlenie to działa błyskawicznie – od razu po włączeniu zasilania otrzymujemy pełny strumień świetlny. Po drugie, liczba włączeń ma w tym przypadku niewielki wpływ na trwałość zarówno źródła światła, jak i oprawy. Dzięki temu technologia LED doskonale sprawdza się w systemach sterowania oświetleniem.

Systemy tego typu bardzo często stosowane są w nowoczesnych halach przemysłowych. Nie ma sensu oświetlać na przykład całego magazynu, jeśli światło jest potrzebne tylko tam, gdzie aktualnie przebywają pracownicy. Dlatego zastosowanie znajdują tu zwłaszcza czujniki światła i obecności, które oświetlają przestrzeń dopiero wtedy, gdy w danym pomieszczeniu lub jego obszarze pojawiają się ludzie a oświetlenie naturalne jest już niewystarczające ze względu na porę dnia. Włączamy więc światło dokładnie w tym czasie i miejscu, w którym aktualnie go potrzebujemy. Świetnie sprawdza się to w tych obiektach, gdzie w konkretnych obszarach nie ma ciągłości pracy lub pracownicy pojawiają się sporadycznie.

Systemy sterowania oświetleniem to kolejny krok w stronę dodatkowych oszczędności, co dla inwestora ma niebagatelne znaczenie w kontekście późniejszej eksploatacji hali.

Kwestia oświetlenia na etapie planowania inwestycji

Wspomnieliśmy już o tym, jak wiele zalet ma technologia LED i dlaczego powinien rozważyć ją każdy inwestor zainteresowany budową hali. Mogłoby się wydawać, że oświetlenie nie jest aż tak istotnym elementem naszego obiektu i w razie problemów wymienimy je na inne. Nic bardziej mylnego.

Niestety, wymiana samego źródła światła starego typu na LED może okazać się trudna, a czasami wręcz niemożliwa. Taka modernizacja często jest skomplikowana i wieloetapowa. Obejmuje m.in. wymianę tradycyjnych źródeł światła na energooszczędne – w istniejących już oprawach (choć to rozwiązanie czasami jest nieefektywne, np. w przypadku tradycyjnych opraw High Bay z lampami metalohalogenkowymi, wymiana na ich LED-owy odpowiednik jest niezalecana przez znaczne różnice w kształcie strumienia świetlnego); wymianę całych opraw na nowoczesne (co pociąga za sobą konieczność przygotowania nowego projektu oświetleniowego); instalację systemów sterowania światłem.

Inteligentne systemy zarządzania oświetleniem

Inteligentne systemy oświetleniowe, jak choćby system DALI, są – z korzyścią dla inwestorów – coraz szerzej stosowane. Stwarzają one ogromne możliwości pod kątem bezpieczeństwa i wygody użytkowania, dostosowania oświetlenia do miejsc pracy z funkcja podtrzymania oświetlenia komunikacji , magazynów, sanitariatów, detekcją obecności czy integracji z systemami nadzoru budynku.

Praktycznie każdą oprawą można sterować niezależnie, także pod względem dopasowania poziomu natężenia i wykorzystania światła naturalnego dla oszczędności energii. Podstawowym ich założeniem jest bowiem nadzór nad całą instalacją oświetleniową, jej diagnozą i analizą stanu opraw. Taki system zastosowaliśmy m.in. podczas realizacji dla firmy AluTeam.

Inteligentne systemy oświetleniowe w praktyce

W oparciu o podstawowe informacje, począwszy od pory roku i strefy czasowej, przez ilość pracowników w danym pomieszczeniu, po poziom natężenia światła dziennego w konkretnym momencie, mają one za zadanie elastycznie dostosowywać sztuczne oświetlenie do warunków i potrzeb użytkowników. Dzięki nim inwestorzy są w stanie:

• zmniejszyć zużycie energii elektrycznej nawet do około 70%,
• sterować oświetleniem w sposób intuicyjny z poziomu aplikacji mobilnej lub każdej przeglądarki internetowej.

Sterowanie oświetleniem odbywa się nie tylko zdalnie, przez ogólnodostępne panele sterujące, ale także automatycznie dzięki zaprogramowanym wcześniej sensorom. Większość opraw ma funkcje płynnej regulacji temperatury barwowej.

Nieograniczone możliwości sterowania

Możliwości dopasowania inteligentnych systemów sterowania oświetleniem są praktycznie nieograniczone. Wszystko zależy od wielkości inwestycji i oczekiwanego efektu. Ich zastosowanie ma uzasadnienie nie tylko w przypadku nowopowstałych obiektów. Warto je rozważyć, także podczas rozbudowy hal produkcyjnych czy produkcyjno-magazynowych, ponieważ z powodzeniem mogą wspomóc istniejącą instalację dzięki urządzeniom pośredniczącym, które pozwolą na bezprzewodowe sterowanie oprawami.

Reasumując, by uniknąć późniejszych problemów, czy kosztownych wymian, należy już na etapie planowania i projektowania inwestycji wybrać odpowiedni system oświetlenia. Taki, który spełni wszystkie wymagania w zakresie oświetlenia obiektów przemysłowych, a ponadto obniży przyszłe koszty eksploatacji hali.

Ocmer to generalny wykonawca hal przemysłowych, który wspiera Inwestorów na każdym etapie inwestycji: od projektu, przez budowę, aż po uzyskanie wszystkich niezbędnych pozwoleń. Nasze ponad 25-letnie doświadczenie pozwala nam proponować skuteczne rozwiązania i budować hale idealnie dopasowane do potrzeb. Interesuje Cię projekt i budowa hali przemysłowej? Skontaktuj się z nami! Oczywiście doradzimy także w zakresie optymalnego oświetlenia.